ساخت آکواریوم

بنام خدا

نحوه ساخت آکواریوم

نحوه ساخت آکواریوم :

مقدمه :
به منظور تهیه و ساخت آکواریوم در منازل ، توجه به نکاتی از جمله اندازه ، شکل ، مکان و وضعیت قرار گرفتن آن ضروری است . در این سلسله مقالات ، سعی بر آن است که با زبانی ساده ، شما خوانندگان عزیز را در جریان این امر قرار دهیم .

اندازه آکواریوم :
اولین تصمیمی ک شما علاقمند گرامی باید در نظر بگیرید ، بزرگی و ابعاد آکواریوم منزل شماست ، نقشه و برنامه شما ، معیار اصلی در تصمیم گیری ها می باشد . آکواریوم های کوچک نه تنها ارزان قیمت تر هستند ، بلکه نیاز به ملزومات کمتری داشته انرژی مصرفی کمتری هم نیاز دارند .
اندازه آکواریوم مطلوب شما بستگی به محل و موقعیت قرارگیری آن دارد . تقریبا هیچکس تمایل به اشغال فضای زیادی از اطاق نشیمن خود توسط یک آکواریوم بزرگ را ندارد در هیچ خانه ای یک اطاق اختصاصی برای این کار در نظر گرفته نشده است .
از دیگر معیارهای اندازه آکواریوم ، نوع ، تعداد ماهی و نیازمندی های ماهیان می باشد . ماهیان سرد آبی نیاز بیشتری نسبت به ماهیان بومی مناطق حاره گرمسیری به اکسیژن داشته و بنابراین سطح آب در این تانک ها نسبتا باید وسیع تر باشد . محاسبه تعداد ماهیان قبل از خرید آنها یک امر اجتناب ناپذیر و ضروری است . تراکم بالای ماهیان در آکواریوم ها باعث ناراحتی و سرانجام منجر به مرگ آنها می شود و در نهایت شما نیاز به خرید یک تانک بزرگتر خواهید داشت .

شکل آکواریوم :
نه تنها ابعاد و اندازه های آکواریوم‌ها متفاوت و گوناگون می باشند ، بلکه انتخابات زیاد و متعددی در ارتباط با شکل آکواریوم ها وجود دارد . معمولا آکواریوم های مستطیلی شکل برای اطاق نشیمن در نظر گرفته می شود ، اما امروزه اشکال متفاوت و گوناگونی همانند مربع ، مثلث ، بیضی و استوانه وجود دارند ، البته این بخش کوچکی از انتخاب شما در زمینه خرید یا ساخت یک آکواریوم می باشد .
برای مثال ، آکواریوم های مستطیلی قدیمی خیلی ارزانتر نسبت به آکواریوم های امروزی مخصوصا هرمی شکل ها می باشند .

ولی همیشه به خاطر داشته باشید که هر نوع ماهی را نمی توان در هر آکواریومی نگهداری نمود . برای مثال ، ماهیان لایبرنت دار ، کمبود اکسیژن موجود در آب را مستقیما از اتمسفر تامین می کنند ، چراکه تنفس از طریق آبشش جوابگوی نیاز این ماهیان نمی باشد ، بنابراین ماهیان لایبرنت دار گاه و بی گاه برای دریافت اکسیژن باید به سطح بالایی آب شنا کنند . شکل تانک فقط تاثیر برروی میزان اکسیژن درون آب ندارد، بلکه بر روی شنای ماهیان آکواریوم تاثیر مبنایی دارد و بیشتر گونه هایی که درون تانک های با عمق بیشتر زندگی می کنند از شنای خود لذت می برند . هر چند که یک سطح وسیع در تماس با هوا برای بقاء ماهیان علاوه بر شنا ضروری به نظر می رسد . بنابراین ، دلایل زیادی مبنی بر اهمیت طول و پهنای آکواریوم نسبت به عمق آن وجود دارد .

مکان و موقعیت آکواریوم :
حرکت و جابجایی مداوم یک آکواریوم برای ماهیان و تانک آکواریوم شما مناسب نیست. شما باید محلی را برای قرار دادن آکواریوم انتخاب کنید که حداقل برای چند سال آن را مجددا جابجا نکنید . شما باید فاکتورهای متعددی را در این انتخاب مد نظر داشته باشید :
الف ) نور مستقیم خورشید باعث رشد جلبک ها و سبز شدن سریع آب در آکواریوم شما خواهد شد . گاهی اوقات جلبک ها فقط در دیواره ها و کناره های تانک رشد می کنند ولی گاهی منجربه رشد سریع جلبک های شناور و کدر شدن آب آکواریوم شما در مدت زمان کوتاهی بعد از تعویض آب می شود .
یک گوشه (کنج ) سایه و غیر نور گیر ، مطمئنا محل مناسبی است ، چرا که شما می توانید روشنایی را توسط نور مصنوعی کنترل کنید ، نور مصنوعی دارای جندین مزیت نسبت به نور طبیعی است .

ب ) آکواریوم را نباید در نزدیکی درب ورودی اطاق و یا پنجره قرار دارد . چرا که با باز و بسته شدن درب ، ماهیان ممکن است دچار استرس و شوک شده و حتی منجر به مرگ بعضی از گونه ها شود. همچنین باز و بسته شدن پنجره ها باعث تغییر سریع دمای آکواریوم می شود .
ج ) از استحکام محل قرار گرفتن آکواریوم مطمئن شوید ، چرا که آکواریوم سنگین هستند . تانک آکواریوم به تنهایی سنگین می باشد ولی پس از پر شدن آب و قرار دادن ملزومات درون تانک ها بسیار سنگین تر هم می شوند .
د ) آکواریوم شما باید به کلید و پریز برق برای انتقال جریان به پمپ و بخاری نزدیک باشد .
ه ) محل قرار گرفتن آکواریوم باید کاملا مسطح و صاف باشد . همواره به خاطر بسپارید که یک لایه یونولیتی هر چند که آکواریوم شما کوچک باشد ، در زیر آن قرار دهید .

هوادهی و فیلتراسیون :
تمامی آکواریوم برای تمیز و سالم نگهداشتن آب تانک باید مجهز به دستگاه فیلتراسیون باشند . متناسب با نوع نیاز و حجم آکواریوم ، انواع مختلفی از فیلترها وجود دارد . اصول عملکرد یکی فیلترها سه نوع است ، مکانیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی
فیلتر مکانیکی : باعث حذف ذرات معلق از آب می شود .
فیلتر شیمیایی : باعث تنظیم فاکتورهای شیمیایی آب می شود .
فیلتر بیولوژیکی : توانایی قدرت پاک کنندگی کلنی های باکتریایی آب را دارد .

در عمل یک فیلتر ساده بیولوژیکی بطور همزمان می تواند هر سه نوع عملکرد فوق را داشته باشد . بهترین نوع فیلترهای بیولوژیکی ، فیلترهایی هستند که در زیر شن وماسه بستر قرار می‌گیرند (فیلتر زیر شنی) این فیلترها یک صفحه پلاستیکی مواج با سوراخ های ریزی باشد که در یک گوشه آن حفره دایره ای بزرگی تعبیه شده است که یک لوله عمودی پلاستیکی در آن قرار می گیرد . ضخامت این صفحه و لایه شنی که روی آن ریخته می شود به حدود 5 تا 5/7 سانتی متر می رسد .
زمانی که آکواریوم پر از آب باشد و لوله هوا که یک طرف آن به پمپ هوا متصل و طرف دیگر آن به لوله عمودی ولی در جهت روبه پایین قرار گرفته باشد ،باعث می شود هوایی که به طرف سطح آب حرکت می کند ، آب درون لوله را با خود به بالا بکشد و یک جریان آب به طرف پایین در لایه های شن و ماسه بستر ایجاد کند .

در حقیقت شن و ماسه به صورت یک بستر فیلتر کننده که در کف آکواریوم پخش شده است ، عمل می کند . این کار نه تنها باعث تصفیه آب از ذرات معلق می شود بلکه بعد از چند ساعت باعث گسترش کلنی های مفید از باکتری های هوازی که در محیط غنی از اکسیژن رشد می کنند در بین شن و ماسه خواهد شد . بعد از چند هفته این کلنی ها چندین برابر شده و در برابر باکتری های مفید و ضایعات شیمیایی تولید شده براحتی مقاومت نموده و آنها را از بین خواهند برد . برای تقویت این نوع از فیلترها می توان بجای استفاده از پمپ هوا از پمپ تصفیه ای که در بالای لوله عمودی وصل می شوند ، استفاده نمد . این نوع پمپ ها جریان آب از پایین به بالا را بیشتر می کند و در نتیجه کارایی عمل فیلتراسیون را افزایش می دهند .
این صفحه فیلتراسیون در اندازه های استاندارد و متناسب با وسعت آکواریوم ها در دسترس است در صورت لزوم برای آکواریوم های بزرگتر می توانید از چند صفحه فیلتراسیون استفاده کند . اما توجه داشته باشید که هر یک از صفحات بطور جداگانه باید یک لوله عمودی داشته باشد ، بهترین نوع تصفیه زمانی است که لوله عمودی آن در یکی از گوشه های عقب فیلتر تعبیه گردد ، بطوریکه با تزئینات سنگی و گیاهان آبزی اطراف آن پوشیده شود .

نوع دیگری از فیلترها ، فیلترهای خارجی موتورداری هستند که معمولا به صورت یک مخزن که در بالای آن موتور پمپی که با نیروی الکتریسیته کار می کند ، قرار دارد . این نوع فیلترها آب را به خارج از آکواریوم هدایت می کنند و بعد از تصفیه آب دوباره به درون آکواریوم باز می گرداند . اگر مخزن این نوع فیلترها با شن و ماسه پوشیده شوند ، دقیقا مانند فیلترهای نوع قبل عمل کنند ، بعضی از فیلترهای بیولوژیکی وجود دارند که معمولا به صورت یک مخزن به همراه حلقه های کوچک سرامیکی یا به صورت پلاستیک های فشرده چند لایه ای می باشند که سطح وسیعی برای رشد باکتری ها ایجاد می کند . فیلترهای تصفیه موتوردار هنگامی که با یک محیط مناسب مانند اسفنج یا ابریشم آکواریوم ( Aquarium floss) پرمی شوند ، می توانند به صورت یک فیلتر مکانیکی و بیولوژیکی عمل کنند. توصیه ما استفاده از یک فیلتر خارجی مناسب است ، چرا که شست و شو و تعویض بستر فیلتر به راحتی صورت می پذیرد .

نوع دیگر فیلترهای مکانیکی شامل فیلترهای با موتور ساده ، فیلتر جعبه ای که پر از ابریشم آکواریومی هستند می باشد که درون آکواریوم جای می گیرند . همچنین فیلترهای اسفنجی دارای متعادل کننده هوا هستند که آب را به یک لوله اسفنجی هدایت می کنند که هم فیلتر مکانیکی مناسب است و نیز به علت رشد باکتری ها روی اسفنج یک فیلتر بیولوژیک مناسب محسوب می شود که هوای مورد نیاز برای این فیلتر توسط پمپ هوا تامین می شود .

این پمپ ها را می توان در اندازه ها و قیمت های متفاوت از فروشگاه های مربوطه خریداری نمود . البته برخی از انواع نسبت به بقیه ، ایجاد صدای بیشتری می کنندکه در صورت قراردادن آکواریوم در اتاق باید این نکته را در نظر داشت .
هرگز سعی نکنید از پمپ هایی که برای مصارف غیره ساخته شده اند ، استفاده کنید . زیرا که این پمپ ها داری روغن بوده و در صورت نشت روغن از طریق لوله هوا بر آب باعث مرگ و میر آبزیان خواهند شد . انواع مختلفی از پمپ ها در بازار موجود است . در بازار انواع پمپ یک لوله ، دو لوله ، چهار لول ، هشت لول و غیره وجود دارد . بنابراین می توانید از پمپ ، چندین لوله هوا منشعب ساخته و جریان هوا را در هر قسمت که می خواهید تنظیم کنید .

پمپ هوا حتما باید در سطح بالاتری از سطح آب قرار داشته باشد تا اگر به هر دلیلی از کار افتاد ، آب به درون پمپ برنگشته و باعث خرابی آن نشود. اگر به دلایلی نمی توانید پمپ را بالاتر از سطح آب قرار دهید ، باید در مسیر هوا در نزدیک پمپ یک سوپاپ برگشت پذیر نصب کنید . این عمل باعث می شود هوا به درون آکواریوم جریان داشته باشد ولی مانع از برگشت آب به درون پمپ شود . یک دستگاه تنظیم هوا برای کمک به تنفس ماهیان در درون آکواریوم مورد نیاز است .

این دستگاه ها معولا هوا را از پمپ به سنگ های هوا منتقل می کند که در این سنگ ها هوا تبدیل به حباب های ریز می شود و حرکت این حباب ها به بالا باعث به گردش در آمدن آب آکواریوم شده بنابراین به جذب اکسیژن از سطح آب کمک می کند . سنگ های هوا را می توان در اندازه ها و انواع مختلف بسته به سلیقه خودتان از فروشگاه ها تهیه نمائید .

دما و تامین گرما در آکواریوم :
یکی از عوامل مهم و حیاتی در سلامتی و شادابی ماهیان آکواریومی ، تامین دمای مناسب تانک ها می باشد . معمولا آب آکواریوم توسط یک یا چند بخاری شیشه ای که شامل المنت و ترموستات است ، تامین می شود . بخاری ها در بالای خود دارای یک نازل تنظیم کننده دما هستند که قابلیت تنظیم آنها به صورت دستی وجود داشته و ترموستات را کنترل می کنند . اکثر بخاری ها در هنگام خرید در درجه حرارت 24 درجه سانتیگراد تنظیم شده اند که حدودا درجه حرارت مناسب برای بعضی از گونه ها است .

برخی بخاری ها که سرپوش بالای آنها دارای آببندی مناسبی است را می توان به طور کامل در آب قرار داد و حتی در گوشه های پشت آکواریوم و یا در سایه گیاهان و سایر دکورها ثابت نموده تا نمای ظاهری تانک بد جلوه نکند . توصیه می شود بخاری ها را بیشتر از یک سانتی متر مانده به سرپوش در داخل آب فرو نبرید . یکی از نکات بارز در تعبیه بخاری در داخل آب ، قراردادن بخاری در محل تلاطم آب یعنی محل خروج هوا از نازل فیلتر کفی است که باعث پخش گرما به طور یکنواخت در تمام تانک می شود . انواع مختلفی از بخاری ها با توان های متفاوت وجود دارند . معمولا به ازاء هر 5/4 لیتر آب ، 15 وات انرژی در نظر می گیریم ، البته در طول تابستان و یا در صورت قراردادن آکواریوم در مکان گرم به این انرژی حرارتی نیاز نیست .

در صورتی که از بخاری با توان انرژی حرارتی بالاتری استفاده می کنیم ، چون گرمای بیشتری تولید می شود ، مدت زمان کارکرد آنها کمتر خواهد بود .ایرادهای وارده به بخاری ها، اولا گران بودن آنها ، ثانیا بزرگی و اندازه شان می باشد. برخی از بخاری ها دارای سیستم های تنظیم دما از خارج آکواریوم هستند که شما را قادر می سازند بدون اینکه دستتان خیس شود ، دما را تنظیم کنید ، برخی مدل ها از یکسری ورقه های نازک ساخته می شوند که بسیار دقیق بوده و حرارت را در یک حد ثابت و یکنواخت نگه می دارند . همچنین دستگاه های گرما زایی وجود دارند که در زیر شن و ماسه بستر کف اکواریوم جای می‌گیرند ولی گران هستند و باید به سیم ترموستات خارج از آکواریوم وصل شوند ، چنانچه بتوان ترموستات را در پشت سنگ‌ها و گیاهان مخفی نمود ، مشکلی پیش نخواهد آمد . تحت هیچ شرایطی بخاری های شیشه ای معمولی را در زیر شن و ماسه قرار بدهید زیرا خطر شکستن و برق گرفتگی وجود دارد همیشه قبل از تنظیم حرارت در هر نوع بخاری ابتدا جریان برق را قطع کنید در ضمن باید برنامه ای برای کنترل واقعی حرارت را داشته باشید . بخاری را با یک چسبک پلاستیکی دریک گوشه طوری نصب کنید که قسمت ترموستات در بالای المنت بخاری باشد . قبل از جایگذاری دستگاه بخاررای درون آب آکواریوم از مناسب بودن محل نصب و قرارگیری دستگاه مطمئن شوید .

دماسنج :
انواع مختلفی از دماسنج های آکواریومی وجود دارند برخی از آنها به صورت شناور در داخل آکواریوم قرار می گیرند . بعضی دیگر در بیرون یا درون آکواریوم ها چسبانده می شود مناسب ترین نوع دماسنجی است که به صورت یک نوار چسبیده می باشد و رنگ آن متناسب با درجه حرارت آب آکواریوم تغییر می کند و بر جدار خارجی شیشه مخزن می چسبد . بهترین منطقه نصب دماسنج دقیقا مقابل نازل فیلتر کفی آکواریوم است، چرا که آب این منطقه به طور مداوم در حال جابجایی بوده و خنک ترین منطقه آکواریوم محسوب می شود.

روشنایی آکواریوم :
در آکواریوم های سرپوشیده بهترین روش روشنایی و تامین نور آکواریوم استفاده از لامپ های فلور سانت می باشد. این لامپ ها شبیه لامپ های خانگی هستند ودر اندازه های متفاوت یافت می شوند هرگز از لامپی که دقیقا هم اندازه طول آکواریوم است ، استفاده نکنید ، بلکه لامپ همیشه باید حدود 10 الی 15 سانتی متر کوچکتر باشد تا درست درون قاب بالای آکواریوم جای گیرد .

استفاده از لامپ های لوله ای باعث تقویت رنگ قرمز در ماهیان و گیاهان می شود . لامپهایی که باعث تقویت رنگ قرمز در ماهیان و گیاهان می شود. لامپهایی که باعث تقویت رنگ های سرد هستند و روشنایی روز را تقویت می کنند ، باعث می شوند نور طبیعی تر باشد و به آکواریوم جلوه خاصی می دهند . در حقیقت با استفاده از چند نوع لامپ آکواریوم که دارای رنگ های سرد و گرم باشند می توان نمای زیبای در آکواریوم ایجاد کرد . به جهت دور نگه داشتن لامپ ها از آب ، از پوشش های ضد آب در انتهای لامپ ها استفاده می شود. درصورتی که آکواریوم درپوش نداشته باشد باید لامپ ها را بالای آکواریوم روی دیوار طوری نصب کرد که هم به طرف پائین نورافشانی کند و هم در گوشه های مختلف باشند تا نمای زیبایی داشته باشند.

لامپ هایی مانند لامپ های هالوژن نور متمرکز دارند و سایه هایی ایجاد می کنند که محل مناسبی برای مخفی شدن ماهیان خجالتی هستند و به آکواریوم نمای زیبایی می دهند . حرکات آب در سطح ، باعث مواجه شدن شن و ماسه می شود. لامپ های بخار جیوه ای برای روشنایی آکواریوم ایده آل می باشند که بسیار قوی بوده و نورسفید زیادی تولید می کنند و در مقایسه با سایر وسایل روشنایی برق کمتری مصرف می کنند ، که هم می توان آنها را از دیوار آویزان کرد و یا اینکه زیرسرپوش آکواریوم تعبیه نمود . برای ایمنی بیشتر توصیه می شود از لامپ های ماوراء بنفش استفاده نکنید . زیرا نگاه مستقیم به آنها باعث آسیب رساندن به چشم می شود. برای میزان روشنایی هیچ محدودیت و یا حد ثابتی وجود ندارد ، زیرا آنچه که مورد نیاز است روشنایی کافی و مناسب برای دیدن ماهیان می باشد . بنابراین اگر آکواریوم دریک مکان روشن باشد ، نیازی به لامپ نیست ، ولی در صورتی که خواهان رشد مناسب گیاهان در آکواریوم تان هستید ، حداقل 4 وات روشنایی به ازاء هر 5/4 لیتر آب نیاز است . لامپ را سعی کنید 11 ساعت در روز روشن نگاه داشته تا مطابق طول روز در مناطق گرمسیری باشد . از آنجائیکه ماهیان و گیاهان هر دو نیاز به تاریکی برای استراحت دارند می توان از یک کلید خودکار برای خاموش و روشن نمودن لامپ استفاده نمود .