مردان نمکی

ریزش معدن که به کشته شدن مردان نمکی در زمان هخامنشی انجاميده است، واپسين دوره‌ی استخراج نمک از این معدن در زمان هخامنشيان بوده است.
به گزارش ايلنا، فصل دوم کاوش معدن نمک چهرآباد در استان زنجان كه از ٢٨ شهريور امسال و با همكاری اداره‌ی كل میراث فرهنگی استان زنجان، دانشگاه «محقق اردبیلی» و دانشگاه «بوخوم آلمان» آغاز شده بود، به پايان رسيد.‌
اين كاوش‌ها برای به‌دست آوردن آگاهی بیشتر از چگونگی معدن‌کاوی زمان هخامنشی و ساسانی و دريافت تفاوت و تشابه شيوه‌های اين دو دوره و همچنين پيدا كردن لایه‌های احتمالی پیش از دوره‌ی هخامنشی انجام شد.‌
برپايه‌ی لایه‌نگاری انجام شده، مهم‌ترین دوره‌ی استخراج نمک در معدن چهر‌آباد، دوره‌ی هخامنشی است.
در زمان هخامنشی بهره‌برداری نمک در چهر‌آباد رونق فراوانی داشته و معدن‌کاران با ایجاد تونل‌های بسیار بزرگ، حجم بسیاری نمک را با كمک ابزارهای معدن‌کاوی همچون کلنگ و تیشه استخراج كرده‌اند و ریزش معدن که به کشته شدن مردان نمکی در زمان هخامنشی انجاميده، واپسين دوره استخراج نمک در زمان هخامنشیان بوده است.
مرد نمكی شماره يک
در نخستین سال بهره‌برداری در زمستان ١٣٧٢ معدن‌کاران به هنگام استخراج نمک با بولدوزر، نیم‌تنه انسانی را که ریش و موی بلند داشت، یافتند.
این نیم‌تنه به‌شوند(:سبب) سالم ماندن در محیط نمکی به مرد نمکی نامور شد. پس از آن پای چپ مرد نمکی شماره یک كه درون چکمه‌های بلندی بود و جنس چکمه نیز از چرم بود، پيدا شد.
مرد نمكی شماره دو
با پيدا شدن مرد نمکی شماره یک شوربختانه تلاش چندانی برای تعطیل كردن استخراج مکانیکی و لغو بهره‌برداری از معدن انجام نشد. پاییز ١٣٨٣ معدن‌کاران با اسکلت انسانی روبه‌رو شدند که بولدوزر بخش بزرگي از بدنش را متلاشی كرده بود. از جمله چيزهايي که همراه مرد نمکی شماره ٢ یافت شد می‌توان به تکه سبد و میخ‌های چوبی‌، ريسمان‌هاي گیاهی و منسوجات اشاره کرد.
مرد نمكی شماره سه
مرد نمکی شماره ٣ همچون مرد نمکی ٢ به گونه‌ي اتفاقی و هنگام كار معدن‌کاران در سال ١٣٨٣ پيدا شد. این جسد نیز به‌گونه‌ی متلاشی شده و تکه تکه به‌دست آمد.‌
سالم‌ترين مرد نمكي
مرد نمکی شماره ٤ سالم‌ترین و کامل‌ترین جسد نمکی به‌دست آمده از معدن چهر‌آباد است. این جسد شامل مجموعه‌ای از استخوان‌ها و بافت نرمی است که در پي از دست دادن آب بدن، کاملا خشک شده است.
از ویژگی‌های بسیار ارزشمند این مومیایی طبیعی، پوشش کاملی است که برتن او دیده می‌شود، این پوشش از بالا‌پوشی بلند، یک شلوار و کفش چرمی تشکیل شده است.‌
تاکنون جسد ٦ انسان نمکی از این معدن نمک پيدا شده است. هم‌اكنون به جز مومیایی نمکی شماره ١ که در موزه ملی کشور نگهداری می‌شود، ديگر اجساد و اشیای به‌دست آمده از معدن چهرآباد در موزه باستان‌شناسی در عمارت معروف به «ذوالفقاری» شهر زنجان نگهداری می‌شوند.
معدن نمک چهرآباد در ٧٥ کیلومتری باختر(:غـرب) زنجـان و یک کیلومتری جنوب روستای حمزه‌لو است و تا سال ٧٢ بهره‌برداری از آن به‌گونه‌ی سنتی و با بهره‌گيری از ابزارهای دستی انجام می شد.
بـاستان‌شناسان با توجه به يافته‌ها مي‌گويند که ریـزش تـونل‌های معدن چهرآباد‌، دست‌کم ٢ بـار و با فاصله‌ی زمانی نزديک به ٥٠٠ سال روی داده است.