آرامگاه میهن‌دوست‌ترین ایرانی

بنام خدا

به خجستگی گشايش آرامگاه فردوسی در مهرماه سال ۱۳۱۳

●

نگار پاکدل :

مهرماه سال ۱۳۱۳ خورشيدی، برابر با هزارمین سال زادروز فردوسی، در تهران، توس و دیگر شهرهای ایران، آيين هزاره‌ی فردوسی برگزار شد و آرامگاه اين بزرگمرد ايرانی در دوازدهمين روز از مهرماه،گشايش يافت. در این بزرگداشت به فردوسی فرنام (:لقب) میهن‌دوست‌ترین ایرانیان را دادند.
این هزاره را می‌توان نخستین اجتماع بزرگ علمی در ایران آن زمان دانست، چرا که در این همایش ۴۰ تن از ایران‌شناسان بزرگ از ۱۷ کشور خارجی و ۴۰ تن از دانشمندان و بزرگان ایرانی باشندگی داشتند.
در این بزرگداشت که ۵ روز( از ۱۲ تا ۱۶ مهر ۱۳۱۳) برگزار شد، در تالار دارالفنون تهران سخنرانی‌هایی شد که برخی از آن‌ها در کتاب هزاره‌ی فردوسی به چاپ رسید.
در کتاب «پاژ» درباره‌ي این هزاره اینگونه آمده است: «جشن هزاره‌ی فردوسی به سال ۱۳۱۳ یکی از رویدادهای مهم فرهنگی سده‌ي کنونی و بي‌گمان مهم‌ترین و علمی‌ترین کنگره‌ای بود که در ایران معاصر برگزار شد، چرا که مشاهیر فرهنگ و ادبیی که در آن گرد آمده بودند، هیچ‌گاه و در هیچ جای دیگر جهان معاصر کنار هم ننشستند.»
به خجستگی هزاره‌ی فردوسی، در بیشتر شهرهای ایران همايش‌هايی برگزار شد و در آن‌ها سخنرانی‌هایی انجام پذیرفت و چكامه‌هايي خوانده شد و نمایش‌هایی از داستان‌های شاهنامه اجرا شد. در همان هنگام، خیابان‌ها، دبستان‌ها و دبیرستان‌هایی به نام فردوسی نام‌گذاری شد.
در خارج از ایران هم در پاریس، لندن، رم، مسکو و برخی از دیگر شهرهای اروپا و آسیا با تشکیل جلسات سخنرانی، آيين بزرگداشت فردوسی برگزار شد.
برگزاری هزاره‌ی فردوسی، سرآغازی بود برای پژوهش‌های گسترده‌ی شاهنامه‌شناسی در ایران و جهان؛براي نمونه، مجله‌ی مهر که تنها مجله‌ی ادبی معتبر آن روزگار بود، شماره‌های مهر و آبان ۱۳۱۳ خود را یکجا به نام فردوسی‌نامه‌ی مهر، با نوشتارهايي در باره‌ی شاهنامه و فردوسی چاپ کرد. مجله‌ی باختر در اصفهان نیز شماره‌ای ویژه‌ی فردوسی چاپ كرد. در اروپا نسخه‌ی نگارينه‌اي از شاهنامه به کوشش سیف آزاد، مدیر مجله‌ی ایران باستان، انتشار یافت. فرهنگ شاهنامه به كوشش فریتز ولف در دو جلد به سال ۱۹۳۵ در برلین چاپ شد. در همان سال، فردوسی و حماسه‌ی ملی، به قلم هانری ماسه، در پاریس به چاپ رسید.
یارینامه‌ها:
Iranian history